จำเป็นต้องใช้เสียงส่วนใหญ่ตัดสินแก้ไขปัญหา
ดังนั้นความมีเหตุมีผลเท่านั้น
ที่จะทำให้เสียงส่วนใหญ่
เลือกสิ่งที่ดีที่สุด วิธีที่ดีที่สุด
หรือเลือกพรรคมาเป็นรัฐบาลได้ดีที่สุด
ในขณะที่เสียงส่วนน้อยก็จะยอมรับ
ถ้ามีเหตุมีผลที่ดีกว่า
แต่ถ้าเป็นลักษณะไม่มีเหตุผล
ไม่ฟังเหตุผล
จะต้องทำตามพวกฉันเท่านั้น
เป็นบุคคลประเภท ไม่ฟัง ไม่ฟัง
ปัญหาก็จะเกิดขึ้นไม่รู้จบ
แล้วก็ไม่รู้จะจบยังไง
เมื่อไม่สามารถใช้มติเสียงข้างมากตัดสินได้
ดังนั้นผมเห็นว่า
สิ่งสำคัญพื้นฐานในสังคมประชาธิปไตยที่สมบูรณ์
จะต้องประกอบด้วยประชาชนที่มีเหตุมีผลจำนวนมาก
ฉะนั้นการฝึกใช้เหตุผลในการโต้ตอบ
หรือพูดคุย ชี้แนะ กับผู้อื่นบ่อยๆ
ก็จะเป็นการฝึกการใช้เหตุใช้ผล
ในชีวิตประจำวัน
และเมื่อผู้คนใช้เหตุและผลคุยกันมากๆ
ก็อาจจะเพิ่มจำนวนคนที่มีเหตุผลมากขึ้น
การมีเหตุผลใช่ว่าจะต้องคิดเหมือนกัน
การคิดไม่เหมือนกันก็เป็นเหตุผลของเขา
ถ้าจะทำให้เขาคิดเหมือนเรา
เราจะต้องมีเหตุผลที่ดีกว่าเหตุผลที่เขาคิดอยู่
และถ้าเขาเป็นคนที่มีเหตุผล
วันหนึ่งถ้าเจอเหตุผลที่ดีกว่า
เขาอาจคิดได้และยอมรับได้
ความมีเหตุผลเป็นพื้นฐานสำคัญในสังคมประชาธิปไตย
การที่คนรักความเป็นธรรมก็ต้องเป็นคนที่มีเหตุผล
ถึงเข้าใจว่าการกระทำใดมีความเป็นธรรม
หรือการกระทำใดเป็นความอยุติธรรม
หรือแม้แต่การต่อต้านการทำรัฐประหาร
ก็ต้องเป็นคนที่มีเหตุผลว่าทำไมต้องต่อต้าน
การทำรัฐประหารไม่ดียังไง
จะเห็นได้ว่าถ้าคนมีเหตุผล
เขาจะไม่ไปหนุน ไม่ไปส่งเสริมในสิ่งที่ไม่ดีไม่งาม
และจะคิดถึงสังคมส่วนรวมมากกว่าส่วนตนด้วย
โดย มาหาอะไร
ดังนั้นความมีเหตุมีผลเท่านั้น
ที่จะทำให้เสียงส่วนใหญ่
เลือกสิ่งที่ดีที่สุด วิธีที่ดีที่สุด
หรือเลือกพรรคมาเป็นรัฐบาลได้ดีที่สุด
ในขณะที่เสียงส่วนน้อยก็จะยอมรับ
ถ้ามีเหตุมีผลที่ดีกว่า
แต่ถ้าเป็นลักษณะไม่มีเหตุผล
ไม่ฟังเหตุผล
จะต้องทำตามพวกฉันเท่านั้น
เป็นบุคคลประเภท ไม่ฟัง ไม่ฟัง
ปัญหาก็จะเกิดขึ้นไม่รู้จบ
แล้วก็ไม่รู้จะจบยังไง
เมื่อไม่สามารถใช้มติเสียงข้างมากตัดสินได้
ดังนั้นผมเห็นว่า
สิ่งสำคัญพื้นฐานในสังคมประชาธิปไตยที่สมบูรณ์
จะต้องประกอบด้วยประชาชนที่มีเหตุมีผลจำนวนมาก
ฉะนั้นการฝึกใช้เหตุผลในการโต้ตอบ
หรือพูดคุย ชี้แนะ กับผู้อื่นบ่อยๆ
ก็จะเป็นการฝึกการใช้เหตุใช้ผล
ในชีวิตประจำวัน
และเมื่อผู้คนใช้เหตุและผลคุยกันมากๆ
ก็อาจจะเพิ่มจำนวนคนที่มีเหตุผลมากขึ้น
การมีเหตุผลใช่ว่าจะต้องคิดเหมือนกัน
การคิดไม่เหมือนกันก็เป็นเหตุผลของเขา
ถ้าจะทำให้เขาคิดเหมือนเรา
เราจะต้องมีเหตุผลที่ดีกว่าเหตุผลที่เขาคิดอยู่
และถ้าเขาเป็นคนที่มีเหตุผล
วันหนึ่งถ้าเจอเหตุผลที่ดีกว่า
เขาอาจคิดได้และยอมรับได้
ความมีเหตุผลเป็นพื้นฐานสำคัญในสังคมประชาธิปไตย
การที่คนรักความเป็นธรรมก็ต้องเป็นคนที่มีเหตุผล
ถึงเข้าใจว่าการกระทำใดมีความเป็นธรรม
หรือการกระทำใดเป็นความอยุติธรรม
หรือแม้แต่การต่อต้านการทำรัฐประหาร
ก็ต้องเป็นคนที่มีเหตุผลว่าทำไมต้องต่อต้าน
การทำรัฐประหารไม่ดียังไง
จะเห็นได้ว่าถ้าคนมีเหตุผล
เขาจะไม่ไปหนุน ไม่ไปส่งเสริมในสิ่งที่ไม่ดีไม่งาม
และจะคิดถึงสังคมส่วนรวมมากกว่าส่วนตนด้วย
โดย มาหาอะไร
