<<< บทเรียนจาก เช กูวารา >>>

พอดีไปเจอหนังเก่าที่เคยฉายในไทย ประมาณปี 18
เรื่อง เช (CHE)
ซึ่งเป็นหนังกึ่งสารคดี มีการสัมภาษณ์คนใกล้ชิด
ที่เห็นภาพการพูดคุยถกเถียงกันเรื่องต่างๆ
ระหว่าง ฟิเดล คารโตร และ เช กูวารา
รวมไปถึงชาวบ้านที่เกี่ยวข้องกับเช
ทั้งที่ คิวบา กับที่ โบลิเวีย
แต่เนื่องจากว่าเป็นหนังของฮอลลีวู้ด
อาจจะยึดประวัติศาสตร์ฉบับ ซีไอเอ ก็เป็นได้
เอาเป็นว่าวันนี้เราจะลองพยายามหาข้อคิด
และบทเรียนตามหนังเรื่องนี้ก็แล้วกัน

เช นายแพทย์หนุ่มจากอาเจนติน่า
ผู้เกลียดความอยุติธรรม
จนนำตัวเองไปร่วมเคลื่อนไหวต่อต้าน
สิ่งที่เขาคิดว่าเป็นความอยุติธรรมในประเทศต่างๆ
และประสบความสำเร็จอย่างมากในคิวบา
จนแต่งตำราเกี่ยวกับสงครามจรยุทธ์
ซึ่งทราบมาว่าเวียตนามก็นำไปใช้ด้วย
แต่ที่ประเทศอื่่นๆ เขากับล้มเหลวไม่เป็นท่า
โดยเฉพาะที่โบลีเวีย ล้มเหลวอย่างสิ้นเชิง
เราจึงอยากวิเคราะห์ออกมาว่าทำไมถึงล้มเหลว
เพื่อเปรียบเทียบกับกรณีที่ประสบผลสำเร็จ

กรณีคิวบา เช ล่องเรือข้ามน้ำข้ามทะเล
ไปร่วมรบกับฟิเดล คาสโตร
จากคนเป็นร้อยรอดไปรวมกับกลุ่มของ ฟิเดลแค่ 12 คน
1 ในนั้นก็มี เช ซึ่งรับหน้าที่เป็นทหารแพทย์มากกว่าทหารรบ
ส่วนกลุ่มของฟิเดล คาสโตรก็เหลืออยู่แค่สิบกว่าคน
รวมกันทั้งสองกลุ่มก็มีเพียงไม่กี่สิบคน
ในการเริ่มต้นการเปลี่ยนแปลงการปกครองของคิวบา
เขาได้แสดงความกล้าหาญ
จนฟิเดลให้เขาเลิกเป็นหมอ ที่คอยรักษาคนบาดเจ็บ
แต่ให้เขาไปเป็นผู้บัญชาการอีกคนเท่าเทียมกับเขา
ซึ่งฟิเดล คาสโตรคงเห็นแววในตัวเขา
และเขาได้แสดงความเป็นผู้นำ
ทั้งเรื่องการเคร่งครัดในวินัยและการกล้าตัดสินใจ
ซึ่งเขายิงคนที่ถูกจับได้ ว่าเป็นไส้ศึกให้ทางการ
โดยที่ฟิเดล กำลังไต่สวน
และเริ่มจะเคลิ้มกับการร้องขอชีวิตของไส้ศึก
ว่าเขาไม่เคยคิดทำร้ายคาสโตร
เขาถูกบีบบังคับให้บอก
ปล่อยเขาไปเขาจะไม่กลับมาให้เห็นอีก
แต่ เช กูวารา ไม่สนใจจะฟัง
ยิงทิ้งทันทีสำหรับคนทรยศ
เพื่อไม่ให้เป็นเยี่ยงอย่าง
และหลายๆ เรื่องรวมไปถึงการกำหนดกลยุทธ์ต่างๆ
เรียกว่าฟิเดล คาสโตรทำการปฏิวัติได้สำเร็จ
เพราะ เช ก็ไม่น่าจะผิดในตอนนั้น
จนในที่สุดจากคนเพียงไม่กี่สิบ
จนมีคนเข้าร่วมมากมาย
สุดท้ายสามารถยึดประเทศคิวบาได้สำเร็จ
มาจากการเปลี่ยนแปลงแนวทาง
การรบแบบ ปะฉะดะ สไตล์ ฟิเดล คาสโตร
มาเป็นแบบ ดอกไม้กับผึ้ง ของ เช กูวารา
ซึ่งประสบผลสำเร็จอย่างสูง
ดอกไม้ก็เปรียบเหมือนมวลชน
ผึ้งก็คือกองกำลังติดอาวุธของพวกเขา
ผึ้งต้องอาศัยน้ำหวานจากดอกไม้เพื่อเป็นแหล่งอาหาร
เมื่อแหล่งอาหารสมบูรณ์และมีมากขึ้น
การเพิ่มของจำนวนผึ้งก็จะมากตามไปด้วย
ประกอบกับประชาชนที่ถูกกดขี่ข่มแหง
จากรัฐบาลคิวบาในตอนนั้น
ทั้งโดนลอบฆ่า ลอบทำร้าย
และแม้แต่ผู้หญิงที่มาประท้วงก็ยังโดนตีไม่เลี้ยง
อะไรพวกนี้ก็เหมือนกับเชื้อไฟอย่างดี
ที่รอไฟที่แม้จะเป็นไฟจากไม้ขีดก้านเดียวก็ตาม
ในช่วงที่กองกำลังที่นำโดย เช
เดินทางเพื่อไปรบที่เมืองเล็กๆ
เพื่อปิดล้อมเมืองหลวงคิวบาไว้
ระหว่างทางแรงงานชาวไร่อ้อย
ชาวบ้านต่างๆ ที่รู้ข่าวก็ถืออาวุธออกมาร่วมรบ
จากไม่กี่ร้อยก็เป็นพันๆ คน
นอกจากปะทะกันด้วยปืนแล้ว
ยังมีชาวบ้านชายฉกรรจ์มือเปล่านับพัน
วิ่งเข้าใส่พวกกลุ่มทหารจนหนีกันแทบไม่ทันก็มี
จะเห็นได้ว่าความเครียดแค้นมีมากทีเดียว
คล้ายๆ กับคลังน้ำมัน
ที่มาเจอไฟจากก้านไม้ขีดเล็กๆ เพียงก้านเดียวจริงๆ

หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองที่คิวบาได้สำเร็จ
เขาก็ไม่สนใจตำแหน่งในรัฐบาล
และไม่ได้หยุดแค่นั้น
เขากับตะเวนไปหลายประเทศ
เพื่อหวังปลดปล่อยแบบกรณี คิวบา
แต่สิ่งที่น่าจะเป็นอุทาหรณ์
ที่ทำให้เขาแพ้หมดรูปที่ โบลิเวีย
ก็คือการที่เขาไม่ยึดแนว ดอกไม้กับผึ้ง
เหมือนที่ทำในคิวบา
และการที่เขาไม่ให้นักการเมืองคนพื้นที่
หรือพรรคการเมืองในคิวบาเป็นคนนำ
แล้วเขาทำเพียงเป็นคนหนุน
แต่เขาคิดกับนำเสียเอง
โดยคิดราวกับว่าคนทุกประเทศ
ไม่มีเลือดชาตินิยม
เขาเป็นคนอาเจนติน่า
แต่มารบจนเปลี่ยนแปลงการปกครองที่คิวบาได้สำเร็จ
เขาก็คงนึกว่าจะใช้วิธีนี้ได้เหมือนกันทุกที่
พอคนโบลิเวียโดยเฉพาะพรรคและนักการเมือง
รู้ถึงแนวคิดของ เช ก็เลิกสนับสนุนกองกำลัง เช
กองกำลัง เช ก็ไม่ต่างกับกองกำลังต่างชาติ
ที่กำลังเข้าไปรุกรานประเทศอื่น
โบลิเวียเป็นประเทศที่ยากจนที่สุดในลาตินอเมริกา
ในตอนนั้นมีคนจนถึง 80% เลยทีเดียว
เช นึกว่าแค่ความจน ก็เป็นเชื้อไฟได้แล้ว
แต่จริงๆ แล้วต้องมีเรื่องการยอมรับด้วย
ต่อให้พวกนั้นจนแต่ถ้าเขาไม่ยอมรับก็จุดไฟไม่ขึ้น
เมื่อกลุ่มพรรคการเมืองโบลิเวียหันหลังให้กองกำลังของเช
ไม่แค่หันหลังให้อย่างเดียวยังทำตัวเป็นศัตรูอีกด้วย
นั่นก็ทำให้กองกำลังเช โดนโดดเดี่ยว
ไม่ได้รับความร่วมมือจากชาวบ้าน
เมื่อขาดเสบียงก็ไปปล้นชาวบ้าน
หนักๆ เข้าก็ไปบังคับให้ผู้ชายในหมู่บ้านที่เข้าไปปล้น
ให้ออกมาร่วมสู้ โดยการเกณฑ์
หรือกวาดต้อนผู้ชายในหมู่บ้าน
มาฟังเขาหว่านล้อมถึงความอยุติธรรมที่พวกเขาได้รับ
เพื่อให้พวกชาวบ้านเต็มใจมาร่วมสู้กับพวกเขา
ราวกับว่าคำพูดเขามีมนต์สะกดจิตได้
แต่ชาวบ้านไม่ร่วมด้วย
เช ก็ฟิวส์ขาดด่าสาดเสียเทเสีย
ยิ่งนานวันเช ยิ่งเสียมวลชนเพิ่มไม่พอ
แต่กับมีศัตรูเพิ่มมากขึ้นตามไปด้วย

ทหารคนใกล้ชิด เช
ผู้ติดตาม เช มาตั้งแต่การรบที่คิวบา
อุตส่าห์ตามเช มารบที่โบลิเวียด้วย
ด้วยความศรัทธาในตัว เช
แถมจดบันทึกเรื่องราวต่างๆ
เช่น กลยุทธ์ของ เช ไว้ในไดอารี่เล็กๆ
ทนเห็นการกระทำ
ที่คล้ายจะเป็นกองโจรไปจริงๆ ไม่ไหว
เลยหวังดีเข้าไปเตือน เช
แต่ เช กลับไม่ฟังและชกต่อยเขา
และไล่เขาพ้นกองกำลังของเขา ที่เหลือคนไม่กี่สิบ
จนเขาปาสมุดบันทึกเล็กๆ เล่มนั้นใส่ เช
เขาบอกว่า เช ทำตรงข้าม
กับที่เคยสอนพวกเขาตอนอยู่คิวบา
แต่ทำให้เขาโชคดีรอดจากการถูกฆ่าตาย
และมาให้สัมภาษณ์ในขณะที่ยังมีชีวิตตอนนั้นว่า
เขาทั้งรักทั้งเกลียด เช
แต่เขาก็ยังศรัทธา เช เหมือนเดิม

สุดท้ายเชก็ถูกยิงและถูกจับไปขัง
แต่ด้วยความที่เช เป็นตัวอันตรายสำหรับอเมริกา
เพราะแนว เช เกลียดอเมริกามาก
แถมยังต่อต้านรัสเซีย
ที่ยอมยกเลิกไม่ส่งอาวุธนิวเคลียร์มาติดตั้งที่คิวบา
ตามคำขู่ของรัฐบาลอเมริกาตอนนั้น
ตามที่ เช แนะนำให้ ฟิเดล คาสโตร
ไปติดต่อขอความร่วมมือจากรัสเซีย
และจากรัฐบาลโบลิเวียเรียกว่าศัตรูเพียบ
นายพันผู้ควบคุมตัวเขาได้รับคำสั่ง
ให้ฆ่าเขาทิ้งเสีย
และสุดท้ายเขาก็ถูกฆ่าตาย
และนำศพไปฝังซ่อนไว้
และมีการนำกระดูกกลับคิวบาในอีกหลายปีต่อมา

โดย มาหาอะไร